Sociale en andere media tonen je elke dag mensen die mooier, succesvoller of op andere manieren beter lijken dan jezelf.
Jezelf vergelijken met anderen kan je erg ongelukkig maken. Maar je kan de afgunst die je voelt, ook positief inzetten. Dan vergelijk je jezelf wel nog met anderen, maar op een goede manier. Hier zijn vijf manieren om je afgunst op een positieve manier te gebruiken:
1. Onderzoek wat jou het meeste triggert
Wanneer je afgunst voelt opkomen, vraag jezelf dan waar het precies om draait. Wat heeft die andere waardoor jij je minder voelt?
Wil je echt wat die andere heeft? Welke leegte denk je dat dat zou vullen?
Hoe erg wil je dat? Is het zo waardevol dat je er actie wil voor ondernemen om het zelf te krijgen?
Hoe specifieker je die vragen kan beantwoorden, hoe beter je je emoties zal kunnen omzetten in acties en strategieën.
2. Laat je afgunst niet giftig worden
Psychologen maken een onderscheid tussen goedaardige afgunst, waarbij we iemand bewonderen en willen zijn zoals die ander, en giftige afgunst, waarbij we de ander benijden om wat die heeft.
Het is het verschil tussen ‘Wauw, wat een mooie job/auto/familie/… heeft die, dat lijkt me echt geweldig’ en ‘Ik kan er niet tegen dat die zo’n job/auto/familie… heeft, ik hoop dat hij ontslagen wordt/afziet/ongeluk heeft.’
Beide vormen van afgunst zijn pijnlijk, maar goedaardige afgunst motiveert ons om zelf harder te werken en ons te ontwikkelen, terwijl giftige afgunst ons kwaadaardig maakt.
Om je denken van giftig naar goedaardig te verschuiven, kan je dit soort affirmaties gebruiken:
-Ik ben geïnspireerd door X. Misschien kan ik van X leren, of hem/haar vragen mijn mentor te worden.
-X heeft dat al verwezenlijkt. Ik nog niet.
-Iedereen heeft zijn eigen pad. Ik ben dankbaar voor het mijne.
3. Kies een bredere basis om mee te vergelijken
Wanneer je beste vriend iets belangrijks bereikt, is het makkelijk om je achterop te voelen hinken.
Maar wanneer je het leven van 15 of 20 van je kennissen in overweging neemt, is de kans groot dat velen van hen ongeveer in hetzelfde schuitje zitten als jijzelf. Onderzoekers vonden dat effect wanneer je mensen vroegen hoe goed ze konden rennen. Mensen dachten spontaan aan de beste renner die ze kenden en vergeleken zichzelf daarmee. Vervolgens vonden ze zichzelf maar zwak. Maar toen onderzoekers hen vroegen om de beste tien renners op te noemen die ze kenden, en zich daarmee te vergelijken, voelden mensen zich plots veel beter. Zichzelf vergelijken met een grotere groep verkleinde de kloof tussen zichzelf en wat ze ‘een goede renner’ vonden.
4. Vergelijk niet alleen de blinkende buitenkant
Onlangs vertelde een coachee me dat een oud-collega van hem was gepromoveerd en nu een afdeling van 100 mensen zou leiden. De coachee voelde zich bijzonder afgunstig hierover.
“En dit was gewoon mijn collega!”, klaagde hij. “Heb ik dan de verkeerde keuzes gemaakt? Moet ik mijn carrière ook in die richting zoeken? Ben ik verkeerd bezig?”
Toen we dat samen bespraken, zag hij in dat hij zo’n managementfunctie helemaal niet wou.
“Het klinkt natuurlijk indrukwekkend, maar ik besef dat ik niet bereid ben om de inspanningen te doen die daarbij horen,” vertelde hij. “Eigenlijk ben ik jaloers op de titel, en de status die je dan krijgt. Maar de job zelf is niks voor mij.”
Deze vragen kunnen jou helpen om helder te krijgen waar je afgunst precies zit: -Hoe ziet het dagelijks leven van die ander eruit?
-Welke specifieke delen van dat leven zou ik willen?
-Welke specifieke delen van dat leven wil ik niet?
-Ben ik bereid om de goede dingen in mijn leven op te geven om dat ook te hebben?
5. Vergelijk je huidige zelf met je vroegere zelf
Je bent misschien nog niet waar je wil zijn, maar je bent wellicht wel al verder dan waar je ooit stond. Stilstaan bij je verwezenlijkingen tot nu toe en de vaardigheden die je hebt ontwikkeld, kan je helpen om je trots te voelen over jezelf en je afgunst te verminderen.
Een eenvoudige manier om dit te doen is om op regelmatige basis, bijvoorbeeld één keer per maand, jezelf deze vragen te stellen:
-Wat heb ik deze laatste weken geleerd?
-Wat vond ik moeilijk, en hoe zou ik dat in de toekomst anders aanpakken met wat ik nu weet?
-Welke vooruitgang heb ik geboekt?
Jezelf vergelijken met anderen is in onze maatschappij bijna onvermijdelijk. Maar deze tips kunnen je helpen om dat in jouw voordeel te gebruiken. Onthoud dat je van anderen alleen maar het topje van de ijsberg ziet, zeker op sociale media: iemand wiens leven perfect lijkt op Instagram kan problemen hebben waar jij totaal geen weet van hebt. In plaats van jezelf steeds te vergelijken met wie meer heeft dan jezelf, hou ook in gedachten wie minder heeft dan jezelf. Dat brengt je denken vanzelf meer in balans.